Pracodawcy RP podsumowują 2010 rok

Napisany przez M-S-M dnia 2010-12-30 09:19:09. Aktualizowano 2024-04-23 18:12:38

W opinii Pracodawców RP niemal wszystkie podjęte przez rząd w 2010 roku działania miały jeden cel - zebranie jak największych pieniędzy dla budżetu państwa. W wielu przypadkach odbiło się to negatywnie zarówno na przedsiębiorcach, jak i zwykłych obywatelach.

Rząd robił wszystko, by ratować więdnącą, ale jeszcze lekko zieloną wyspę przed przekroczeniem drugiego progu ostrożnościowego. Okazało się jednak, że założenie szybkiego rozwoju Polski i poprzez to wzrost finansowania zarówno rosnącego zadłużenia jak i inwestycji jest zbyt optymistyczne i niemożliwe do zrealizowania.

Rząd nie miał wyjścia - aby ugasić rozdmuchane wydatki budżetowe i ograniczyć skalę rezygnacji z zaplanowanych wcześniej inwestycji, musiał rozpaczliwe poszukiwać pieniędzy. Stąd też, mimo wielu zapowiadanych zmian systemowych, m.in. w ochronie zdrowia, a także zapowiedzi ograniczania barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców czy też rozwiązania kwestii niedokończonych reform – systemu emerytalnego i przeprowadzeniu prawdziwej opartej na szerokiej debacie publicznej reformy finansów publicznych - kosztem przedsiębiorców i obywateli skupiono się jedynie na propozycjach doraźnego zwiększenia przychodów budżetu. Doprowadziło to do m.in. braku waloryzacji progów podatkowych, niekorzystnych zmian podatkowych dotyczących samochodów z kratka i wzrostu podatku VAT, a także akcyzy na wyroby tytoniowe. Zdaniem Pracodawców RP dzięki nowelizacji ustawy o finansach publicznych zawierającej m.in. plan konsolidacji wydatków rząd uzyska tylko pozornie większą płynność finansową. Z kolei zmniejszenie wydatków Funduszu Pracy na aktywną promocję zatrudnienia będzie miało negatywny wpływ na skuteczność działań urzędów pracy, a zmniejszenie dotacji dla firm zatrudniających osoby niepełnosprawne spowoduje masowe zwalnianie nich z pracy. W efekcie płonna może okazać się nadzieja, że na koniec 2011 r. bezrobocie spadnie poniżej 10 proc., jak zapisano w ustawie budżetowej.

Pracodawcy RP bardzo krytycznie oceniają pomysły de facto zawieszenia rozpoczętego 13 lat temu reformowania systemu emerytalnego poprzez ograniczanie środków przekazywanych do OFE. Zabieg ten ma przynieść doraźne zyski w celu ratowania budżetu państwa, ale z pewnością w dłuższej perspektywie będzie dla budżetu niekorzystny.

Pracodawcy RP pozytywnie oceniają działania zmierzające do ograniczania wydatków instytucji publicznych. Niestety nawet i te rozwiązania zostały przygotowane chaotycznie i nie gwarantują spodziewanego sukcesu. Ustawa o ograniczaniu o 10 proc. zatrudnienia w administracji nie zawiera przesłanek zwolnień, co może spowodować zasadne roszczenia zwalnianych pracowników. Także racjonalizacja wydatków oraz plan naprawy finansów publicznych nie spełniają oczekiwań Pracodawców RP. Wszystkie zmiany były przeprowadzane na ostatnią chwilę i raczej jako doraźne kroki wywołane nagłą potrzebą, a nie w sposób uporządkowany i systemowy. Powoduje to oczywiste problemy dla przedsiębiorców, którzy zaplanowali już budżety i plan rozwoju na przyszły rok, a teraz mieli pracowite święta, w trakcie których muszą je zweryfikować.

PORAŻKI RZĄDU 2010

1.    Uchwalenie podniesienia stawek VAT od 1 stycznia 2011 r

Działanie to jest niczym innym niż kupowaniem czasu przez rząd. Bez działań oszczędnościowych po stronie wydatkowej budżetu skutek będzie tylko taki, że dorzucimy do rozdętego worka potrzeb budżetowych 5 mld zł kosztem przedsiębiorstw i konsumentów, a finanse publiczne nadal będą chore i za chwilę znowu staniemy w obliczu przekroczenia drugiego progu ostrożnościowego. Niestety, nie widać nawet szans na kompleksowe działania w tym obszarze. Mamy tylko działania punktowe: zamrożenie płac w sferze budżetowej, zmniejszenie zasiłku pogrzebowego. Podniesienie stawek VAT będzie niczym nieuzasadnionym zaciągnięciem ręcznego hamulca naszego rozwoju gospodarczego.  Tymczasem, wydatki na obsługę zadłużenia Skarbu Państwa pochłoną 12,3 proc. wydatków budżetu w przyszłym roku.

2.    Uchwalenie prawa, które uderza w rynek pracy osób niepełnosprawnych. Zmiany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Pracodawcy uwierzyli państwu. Poczynili inwestycje, zmienili swoje firmy i zdecydowali się na zatrudnienie pracownika z niepełnosprawnością i teraz zostają za to ukarani. W 2011 roku dofinansowanie do wynagrodzenia stracą pracownicy niepełnosprawni w stopniu umiarkowanym i lekkim, którzy mają już prawo do emerytury. W przyszłym roku zredukowana zostanie także część refundacji składek osobom niepełnosprawnym – jednoosobowym przedsiębiorcom. Już od lipca 2011 roku zostanie sukcesywnie zmniejszane dofinansowanie do wynagrodzenia wszystkich pracowników niepełnosprawnych ze stopniem lekkim i umiarkowanym. Docelowo w ciągu dwóch lat ma osiągnąć poziom: stopień lekki – 40 proc. (było 60 proc.), a stopień umiarkowany – 100 proc. (było 140 proc.). Od przyszłego roku w dużym stopniu większość pracodawców osób niepełnosprawnych straci także prawo do udzielania ulgi we wpłatach na PFRON swoim kontrahentom. Zlikwidowane zostaną również prawie wszystkie ulgi, z których zasilany był Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON), dla zdecydowanej większości zakładów pracy chronionej. A wszystko to dlatego, że państwo w zbyt małej części dotuje budżet Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W związku z tym to z pieniędzy od pracodawców finansowana jest nie tylko rehabilitacja zawodowa, ale i społeczna osób niepełnosprawnych (m.in. wózki inwalidzkie, czy też warsztaty terapii zajęciowej). Pracodawcy kolejny raz zastępują państwo w wypełnianiu jego obowiązków w stosunku do obywateli.

3. Nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług z 29 października 2010

Ustawa ta wprowadziła wiele definicji zwolnień od podatku od towarów i usług. Jednak zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług nowa definicja usługi zdrowotnej w porównaniu z analogiczną definicją zawartą w ustawie o Zakładach Opieki Zdrowotnej jednoznacznie wskazuje, że ustawodawca albo przez przypadek, albo celowo pominął słowa „inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia”. Zapis ten budzie wiele niejasności i niepokoju wśród podmiotów wykonujących usługi medyczne. Obecnie na mocy ustawy zwolnione są usługi służące profilaktyce, zachowaniu, przywracaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. W tym kontekście powstaje pytanie co jest innym działaniem medycznym wynikającym z procesu leczenia, które to od 1 stycznia 2010 r. zostanie objęta 23-procentową stawką podatku VAT. Jak na razie z orzecznictwa ETS wynika, że aby usługa była zwolniona, powinna mieć cel terapeutyczny, lub powinna być niezbędna do osiągnięcia tego celu. Pozostawia to jednak stosunkowo dużą dowolność interpretacyjną co może spowodować, że wiele firm zupełnie nie będzie wiedziało jak się w tej sytuacji zachować, czy musi daną usługę opodatkować itd. Ponadto ustawodawca w art. 43 ust 1 pkt 18 zaznaczył, że usługi te powinny zostać wykonane przez Zakład Opieki Zdrowotnej. Zapis ten wprowadzi konieczność opodatkowania usług wykonywanych przez NZOZ, gdyż nie wykonują one samodzielnie działalności gospodarczej. Wykonuje ją organ założycielski NZOZ.

4. Ustanowienie Święta „Trzech Króli” dniem wolnym od pracy

W ocenie Pracodawców RP mamy do czynienia z bublem prawnym. Uchwalone przepisy przewidują, że dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy to sobota lub inny dzień tygodnia sztywno wyznaczony u danego pracodawcy. Nowe przepisy spowodują problemy z naliczaniem wymiaru czasu pracy dla pracowników zatrudnionych w oparciu o harmonogramy czasu pracy. Na przykład dla pracowników administracji po wejściu zmian w życie wymiar czasu pracy wynosi 160 godzin = [(40 godzin x 4 tygodnie) + 8 godzin] – 8 godzin (święto Trzech Króli), a dla „produkcji” 152 godzin = [(40 godzin x 4 tygodnie) + 8 godzin] – 2 święta (Nowy Rok, Trzech Króli). Takie zróżnicowanie wynika z tego, że dla „produkcji” nie wyznacza się dni wolnych w czasie pięciodniowego tygodnia pracy w święta, a dla administracji święto może wypaść w taki dzień. Nowa treść art. 130 Kodeksu pracy doprowadzi do zróżnicowania wymiaru czasu pracy. Po zmianach wskazane jest naliczanie  czasu pracy dla wszystkich pracowników tak jakby sobota była dniem wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy i ten wymiar czasu pracy zaplanować dla „produkcji”. Zgodnie z nowymi przepisami pracodawcy nie będą musieli zwracać pracownikom wolnego w innym terminie, jeżeli święto wypadnie z ich dzień wolny od pracy zgodny z harmonogramem pracy (zazwyczaj jest to sobota). Będzie to skutkować większą liczbą pracujących sobót, za które pracownicy nie otrzymają dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Istnieje także uzasadniona obawa, że pracownicy będą starali się wydłużyć urlop świąteczno-noworoczny aż do 6 stycznia. Nawet jeśli pracodawca nie udzieli urlopu, to pracownik (wobec nieszczelnego systemu kontroli zwolnień lekarskich) może „uciekać” w chorobę. Wobec tego realna staje się wizja całkowitego zdezorganizowania procesu pracy u danego pracodawcy. Przy znacznej absencji pracowników nie jest możliwa pełna realizacja zaplanowanych zadań, od których wykonania zależy np: zakończenie ważnego projektu. Według wstępnych szacunków, przestoje w tym okresie spowodują straty dla polskiej gospodarki w wysokości aż 1,5 proc. PKB.

1. Wprowadzenie wygórowanych opłat za skargę na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej

Co prawda nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, która spowodowała radykalny wzrost opłaty sądowej, jaką należy ponieść składając skargę na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych weszła w życie już pod koniec ubiegłego roku, ale wymierne efekty tej zmiany można było obserwować dopiero w tym roku. Wprowadzenie zaporowej kwoty 5 procent wartości przedmiotu zamówienia przy górnej jej granicy ustalonej w wysokości 5 mln zł stanowi zaporę nie do pokonania dla większości uczestników postępowania, którzy chcieliby dochodzić swoich praw przed niezawisłym sądem. Stawia to pytanie o zgodność wprowadzonych przepisów z konstytucją, która gwarantuje realne – a nie tylko iluzoryczne – prawo do sądu.

SUKCESY RZĄDU 2010

1.    Przesyłanie faktur w formie elektronicznej

Ministerstwo Finansów opracowało dwa projekty rozporządzeń wykonawczych do ustawy o podatku od towarów i usług, które liberalizują restrykcyjne do tej pory podejście fiskusa odnośnie przesyłania faktur w formie elektronicznej. Pracodawcy RP od dawna apelowali o wprowadzenie do polskiego systemu prawnego tego typu przepisów.

Cieszy fakt, że powszechnie krytykowany przez przedsiębiorców nadmierny formalizm przy stosowaniu e-faktur wreszcie ulegnie zmianie. Niewątpliwie doprowadzi to do zmniejszenia kosztów prowadzenia działalności gospodarczej oraz ograniczenia obowiązków administracyjnych po stronie podatników. Zmiany są tym ważniejsze, że obowiązujące obecnie rozporządzenie wykonawcze do ustawy o podatku od towarów i usług skutecznie uniemożliwia stosowanie względnie prostych, a zarazem niedrogich rozwiązań technicznych, związanych ze stosowaniem elektronicznych faktur.

Pracodawcy RP od dawna apelowali o liberalizację przepisów, które powinny służyć promocji innowacyjnych i ekologicznych rozwiązań (tradycyjne papierowe fakturowanie powoduje znaczne zużycie papieru), a także digitalizacji dokumentów bez konieczności stosowania bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub systemu elektronicznej wymiany danych (EDI) tam, gdzie nie jest to niezbędne.

2.    Działania wspierające rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego

Pomimo dobrej podstawy prawnej, partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) nadal nie rozwija się w Polsce tak dynamicznie, jak byśmy sobie tego życzyli. Tymczasem dzięki realizacji tego rodzaju zadań publicznych możliwe jest wykonywanie ich szybciej, efektywniej i taniej, niż w tradycyjnej formule. Na szczęście problem dostrzegły władze. Senacka Komisja Gospodarki Narodowej zbiera opinie dotyczące funkcjonowania PPP w Polsce i analizuje możliwe działania, które poprawiłyby stan rzeczy w obszarze PPP. Podobne zadania postawił przed sobą działający przy resorcie gospodarki Zespół ds. partnerstwa publiczno-prywatnego. Pracodawcy RP od dawna wskazywali, że bez pilotażowo-wspierających działań władz, dynamiczny rozwój PPP nie będzie możliwy.

3.    Stworzenie założeń do projektu o funkcjonowaniu i organizacji funduszy emerytalnych oraz przekonanie Komisji Europejskiej, aby premiować państwa, które przeprowadziły reformę emerytalną

W rządzie zwyciężył głos rozsądku. Premier Donald Tusk - mimo licznych nacisków, aby zawłaszczać środki przekazywane do OFE - nie poddał się emocjom i zamiast kierować się doraźnymi potrzebami budżetu państwa, pomyślał o przyszłych emerytach. Za kilkanaście lat zacznie bowiem zdecydowanie maleć liczba osób w wieku produkcyjnym, a co za tym idzie i wpływy do budżetu z tytułu podatków od pracy. Właśnie wtedy naprawdę docenimy gromadzone w OFE realne pieniądze, o ile oczywiście będą one efektywnie pomnażane. Dlatego zamiast demontować polski system emerytalny rząd skupił się na poprawie efektywności II filara. W pakiecie złożeń do ustawy przygotowywanych przez ministra Michała Boniego znalazły się rozwiązania, które m.in. wymuszą konkurencję pomiędzy OFE, rozluźnią limity inwestycyjne, czy też powołają do życia subfundusze, które pozwolą lepiej zabezpieczyć i pomnażać lokowany kapitał emerytalny.

Reformę z 1999 roku doceniła także Komisja Europejska. Zapowiedziała, że państwa, które zmniejszają ryzyko emerytalne i szukają bezpieczeństwa w różnorodności, będą premiowane. KE zamierza zmienić kodeks postępowania wdrażający unijny Pakt Stabilności i Wzrostu. Oznacza to, że każdorazowo, przy ewentualnym wszczynaniu procedury nadmiernego deficytu, będzie oceniała indywidualnie wpływ reform emerytalnych na sytuację budżetową każdego kraju. Ocena będzie brała pod uwagę także specyfikę systemu.

4. Wydanie przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej:

• rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę
• rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczególne warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemca

Dzięki wprowadzonym regulacjom, wydanym notabene o interwencji Pracodawców RP, obywatele Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy będą mogli po 31 grudnia 2010 r. (pod warunkiem posiadania oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy) zarejestrowanego w Powiatowym Urzędzie Pracy, wykonywać pracę bez zezwoleń na pracę lub w ramach zezwoleń wydawanych w uproszczonym trybie.

Aktualnie obowiązujące przepisy mają charakter pilotażowy i obowiązują tylko do końca grudnia 2010 r. Wobec pozytywnych rekomendacji związanych z ich stosowaniem Ministerstwo zdecydowało się podjąć pracę nad przedłużeniem obowiązywania. Największym problemem był brak przepisów przejściowych. Wraz z końcem bieżącego roku pracodawcy korzystający z uproszczonej procedury, byliby zmuszeni uzyskać stosowne zezwolenia na pracę dla zatrudnianych cudzoziemców, aby ich zatrudnianie było legalne. Do czasu jego otrzymania cudzoziemcy nie mogliby podejmować pracy zarobkowej.  W rezultacie przedsiębiorca mógłby ponieść wszelkie negatywne konsekwencje z tytułu nielegalnego zatrudniania cudzoziemców tylko dlatego, że prawodawca nie był w stanie wprowadzić na czas stosownych regulacji prawnych.

5. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania

Latem bieżącego roku, krótko po naszym apelu o zmianę rozporządzenia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt jego zmiany. Zdaniem Pracodawców RP uwzględniało ono większość postulatów zgłoszonych przez partnerów społecznych. Projekt wprowadza opcjonalność stosowania podpisu elektronicznego i usuwa obowiązek znakowania czasem. Oba wymogi obowiązujące w dotychczasowej wersji rozporządzenia były skutecznym hamulcem rozwoju i rozpowszechnienia w praktyce lekarskiej i pielęgniarskiej elektronicznej dokumentacji medycznej. Projekt zawiera także mankamenty – uniemożliwia outsourcowanie prowadzenia dokumentacji medycznej. W dzisiejszych czasach powinni moc się zająć tym zewnętrzne, wyspecjalizowane firmy, które z pewnością równie bezpiecznie będą archiwizowały dokumenty, jak podmiot je wytwarzający.

**

Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej są największą i najstarszą organizacją pracodawców w Polsce. Powstała w listopadzie 1989 roku. Reprezentuje ponad 7 000 firm, zatrudniających przeszło 3 000 000 pracowników. 85 proc. z nich to firmy prywatne, 15 proc. należy do Skarbu Państwa. Organizacja jest uznanym partnerem społecznym w Polsce i w Europie, reprezentuje stronę pracodawców w Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno – Gospodarczych. Prezydentem Pracodawców RP jest Andrzej Malinowski. Z inicjatywy organizacji powstało m.in. Centrum Monitoringu Legislacji – pierwsze w Polsce forum, pozwalające śledzić proces legislacyjny oraz umożliwiające przedsiębiorcom wpływ na kształt i jakość stanowionego prawa (www.cml.pracodawcyrp.org.pl). Pracodawcy RP powołali również Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy, w ramach którego prowadzony jest wielowymiarowy, rzetelny i systematyczny monitoring regionalnych rynków pracy w Polsce, z uwzględnieniem potrzeb i oczekiwań pracodawców (www.obserwatorium.pracodawcyrp.org.pl).

Źródło: PR